هرگاه خواستی نماز را به پای داری، پس با بی رغبتی و کسالت، خواب آلودگی، عجله و شتاب، بازی و سرگرمی به چیزی به نماز نایست. بلکه نمازی به جا آورد که سکون و حضور قلب و آرامش و تأنّی در آن باشد. بر تو لازم است در نماز خاشع و خاضع باشی، و در پیشگاه خداوند آن جهان خود را خوار و ذیل بدانی به طوری که خشیت و خوف از سیمای تو ظاهر شود، و به وسیله طمأنینه و بر اثر کثرت ترس و ورعی که بر دلت عارض شده است، دو حالت «ترس» و «امید» در تو آشکار گردد.
پس در این حالت مقابل پروردگارت همچون بنده فراری گناهکار، که در مقابل مولایش قرار گرفته، بایست
و قدمهایت را منظم کن و خود را برای اطاعت از مولایت آماده ساز.
و به چپ و راست توجه مکن و فرض کن خداوند تو را می بیند پس اگر تو خدا را نمی بینی او تو را می بیند.
با ریش و سایر اعضاء و جوارحت بازی نکن
و انگشتانت را به صدا در نیاور،
و بدنت را خارش مده و با بینی ات بازی مکن (در حال گرفتگی بینی نماز نخوان)
و با لباست هم بازی مکن،
و لثام زده نماز نخوان (مبادا چیزی در دهانت باشد که مانع اظهار صحیح کلمات و یا مخارج حروف باشد)
و برای زنان نیز روا نیست که با نقاب و روبند نماز بخوانند
و چشمت را در نماز هنگامی که ایستاده ای به موضع سجده بیفکن و در هنگام نماز از خودت جزع و ترس ظاهر کن و با دارا بودن این حالات ویژه نشان بده که تو راغب به خدا هستی و به وی عشق می ورزی،
در حال قیام گاهی به این پا، و گاهی به آن پا تکیه مکن
و همچون کسی که می خواهد با نماز وداع کند نماز بگزار طوری که دیگر موفق به ادای آن نمی شوی.
بدان به یقین تو در برابر خداوند جبّار هستی، بنابراین به چیزی از اشیاء به بازی مشغول مشو
و حدیث نفس مکن (چیزی غیر از یاد خدا را در درونت راه مده) و دلت را از همه چیز غیر از یاد خدا و عبادت او فارغ مکن، و باید که فقط به کار نماز بپردازی و حقّ آن را کاملاً ادا نمایی.
در حال نماز، به هنگام قیام دستهایت را روی رانهای پایت قرار ده و در افتتاح نمازت تکبیر بگو و دستهایت را تا نرمه گوش بلند کن، به طوری که انگشتهای ابهامت از گوش و مقابل آن تجاوز نکند و در قنوت نماز واجب دستهایت از سر تجاوز نکند و اما در نماز نافله و وتر مانعی نیست که دستها از سر هم تجاوز نکند.
هرگاه به رکوع رفتی، پس دستهایت را بر زانوهایت بگذار و انگشتانت را بگشا و دستهایت را جمع کن و از محاذی زانوها و پاها خارج مکن و هنگام برخاستنت از رکوع به تمام قامت بایست تا آنکه مفاصلت کاملاً به مکان اصلی خود بر گردد، و عروق و رگها جابجا شود و سپس در سجده جبین و پیشانیت و کف دستهایت را بر زمین بگذار، و انگشتان دستهایت را هنگام سجده ببند، و به طرف قبله قرار ده و هرگاه نشستی، پس به قسمت راست بدن ننشین، بلکه طرف راست را بلند کن و بر طرف چپ بگذار و بر نشیمنگاه خود بنشین و دست روی دست مگذار، بلکه دستهایت را آزاد کن و مستقیم بر رانها بگذار، زیرا دست روی دست گذاشتن، عمل اهل کتاب است.در هنگام نماز خمیازه مکش، و دست و پا دراز مکن و آروغ نزن.و هرگاه این دو بر تو فشار آوردند، با سعی و کوشش از بروز آن جلوگیری کن و هرگاه عطسه کردی پس «الحمد لله» بگو و در موضع سجده ات حرکت نکن و به جلو و عقب نرو، بلکه ثابت و بی حرکت باش.
و در حالی که (از لحاظ پساب و یا پیشاب در تنگنا و یا) محصور هستی به نماز نایست و اگر در نماز بودی و احساس فشار و ناراحتی از اخبثین نمودی، از نماز منصرف شو مگر اینکه بتوانی با تحمل آن حالت، بدون اینکه زیان و خللی به نمازت برسد، به نماز خود ادامه دهی.
هرگاه که به نماز ایستادی، با تمام توجه قلبی و درونی به خداوند روی آور، تا خداوند نیز به تو روی آورد و برای نماز، وضوی شاداب و کامل بساز.
و هرگاه خواستی سجده کنی پیشانیت را بر خاک بگذار. هرگاه به نمازت روی آوردی، و با توجه و حضور کامل قلبی به نماز ایستادی، و آداب و شرایط نماز را حفظ کردی و با همه وجودت به سوی خدا رفتی، او نیز با همه رحمت و مغفرت و عنایتش به تو روی خواهد آورد و هرگاه از خدا روی گردان شوی، خداوند نیز از تو روی گردان شود و تو را به حال خود رها خواهد کرد.
برگرفته از کتاب نماز و دعا از دیدگاه امام رضا(ع) – نویسنده محسن کتابچی
